آسیب رباط صلیبی قدامی، پارگی یا کشیدگی صلیب قدامی رباط، یکی از رباط‌های اصلی زانو است.
آسیب‌های رباط صلیبی قدامی بیشتر در حین ورزش‌هایی که شامل توقف‌های ناگهانی و یا تغییر مسیر، پریدن و فرود آمدن هستند مانند فوتبال، بسکتبال و اسکی دانهیل رخ می‌دهند.
بیشتر افراد در هنگام رخ دادن آسیب ACL صدای “ترکیدن” می‌شنوند. در این حالت زانو ورم می‌کند و احساس عدم ثبات و درد در هنگام تحمل وزن ایجاد می‌شود.
بسته به‌شدت آسیب ACL درمان می‌تواند شامل استراحت و تمرینات توان‌بخشی به‌منظور کمک به بازیابی قدرت و ثبات و یا جراحی برای تعویض رباط پاره شده و در پی آن توان‌بخشی است. یک برنامه تمرینی مناسب به کاهش ریسک آسیب ACL کمک می‌کند.
علائم آسیب رباط صلیبی قدامی
علائم و نشانه‌های آسیب ACL معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- صدا و احساس ترکیدن در زانو
- درد شدید و عدم امکان ادامه دادن فعالیت
- ورم سریع
- از دست دادن دامنه حرکت
- احساس عدم پایداری یا خالی کردن در هنگام وارد شدن وزن
زمان مراجعه به پزشک
اگر هر آسیبی مربوط به زانو علائم و نشانه‌های آسیب ACL را داشت در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. مفصل زانو ساختاری پیچیده از استخوان‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ها و دیگر بافت‌ها هست که با هم کار می‌کنند. تشخیص سریع و دقیق برای تعیین شدت آسیب و دریافت درمان مناسب بسیار مهم است.
علل آسیب رباط صلیبی قدامی
رباط‌ها نوارهایی قوی از بافت‌ها هستند که استخوان‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند. رباط صلیبی قدامی یا ACL، یکی از دو رباطی است که از وسط زانو عبور می‌کنند و استخوان ران را به درشت نی متصل می‌کند و به پایداری مفصل زانو کمک می‌کند.
آسیب‌های مربوط به ACL اغلب در حین فعالیت‌های ورزشی و جسمانی که به زانو فشار وارد می‌کنند رخ می‌دهند مانند:
- کاهش سرعت و تغییر مسیر ناگهانی
- چرخاندن پا در صورتی که محکم روز زمین قرار گرفته است
- فرود ناخوشایند از یک پرش
- توقف ناگهانی
- برخورد مستقیم به زانو، مانند تکل در فوتبال
هنگام آسیب به رباط معمولاً پارگی جزئی را کامل بافت رخ می‌دهد. آسیب خفیف ممکن است باعث کشیدگی رباط شود اما آن را متصل نگه دارد.
عوامل ریسک آسیب رباط صلیبی قدامی
عوامل زیادی وجود دارند که ریسک رخ دادن آسیب به ACL را افزایش می‌دهند از جمله:
- زن بودن – با توجه به تفاوت در آناتومی، قدرت عضلانی و تأثیرات هورمونی
- اشتغال به ورزش‌های خاصی مانند فوتبال، بسکتبال؛ راگبی، ژیمناستیک و اسکی دانهیل
- استفاده از کفش ورزشی نامناسب
- استفاده از تجهیزات ورزشی نامناسب مانند چوب اسکی که به‌خوبی تنظیم نشده باشد
- فعالیت در زمین‌های چمن مصنوعی
عوارض و پیامدهای آسیب رباط صلیبی قدامی
افرادی که دچار آسیب ACL می‌شوند ریسک بیشتری در ابتلا به آرتروز زانو دارند. آرتروز ممکن است حتی در صورت انجام جراحی برای بازسازی رباط نیز رخ دهد.
عوامل متعددی ریسک آرتروز را افزایش می‌دهند مانند شدت مصدومیت اصلی، وجود آسیب‌های مرتبط در مفصل زانو و یا سطح فعالیت بعد از درمان.
جلوگیری از آسیب رباط صلیبی قدامی
تمرین و فعالیت مناسب می‌تواند به کاهش ریسک آسیب ACL کمک کند. متخصص پزشکی ورزشی می‌تواند با ارائه آموزش، فیدبک و… مناسب در این زمینه به فرد کمک کند تا ریسک را کاهش دهد. برنامه‌هایی که ریسک ACL را کاهش می‌دهند شامل موارد زیر هستند:
- تمرین‌هایی که عضلات پا را قوی می‌کنند، به‌خصوص تمارین مربوط به همسترینگ تا از بالانس کلی در قدرت عضلات پا اطمینان حاصل شود
- تمرین برای تقویت مفاصل، از جمله مفصل ران، لگن و شکم
- تمرین و ورزش با استفاده از تکنیک و موقعیت دهی مناسب زانو هنگام پریدن و فرود
- تمرین برای بهبود تکنیک اجرای چرخش و تغییر مسیرهای ناگهانی در حرکات
تمرین‌های تقویت عضلات پا، لگن و … و همین‌طور تمرینات به‌منظور بهبود تکنیک‌های پریدن و فرود می‌تواند به کاهش ریسک رخ دادن آسیب ACL در ورزشکاران زن کمک کند.
تجهیزات مناسب
برای جلوگیری از مصدومیت از کفش و بالشتک مناسب ورزش خود استفاده کنید. استفاده از زانو بند تأثیری در جلوگیری از آسیب دیدگی ACL و کاهش ریسک آسیب دوباره بعد از جراحی ندارد.
کلینیک ارتوپدی و پزشکی ورزشی بیمارستان ئ درمانگاه شبانه روزی ابن سینا
بیمارستان و درمانگاه شبانه روزی ابن سینا با برخورداری از پزشکان مجرب و متعهد آماده ارائه خدمات به مراجعین محترم است. جهت نوبت دهی و کسب اطلاعات بیشتر با شماره ۴۷۹۰۰ – ۰۲۱ تماس حاصل نمایید.
