زمانی که بیمار کلمه سرگیجه را به کار می برد می تواند معانی مختلفی داشته باشد و پزشک بایستی سوالات دقیقی بپرسد تا مشخص شود منظور بیمار از سرگیجه دقیقا چیست.سرگیجه می تواند به صورت سبکی سر، احساس غش کردن و افتادن ،حس عدم تعادل، احساس شناور بودن در محیط و یا توهم اینکه محیط اطراف در حال چرخش است باشد.امروز در مبحث سرگیجه به مورد آخر می پردازیم که سرگیجه دورانی یا ورتایگو ( Vertigo ) نام دارد.

سرگیجه

زمانی که بیمار کلمه سرگیجه را به کار می برد می تواند معانی مختلفی داشته باشد و پزشک بایستی سوالات دقیقی بپرسد تا مشخص شود منظور بیمار از سرگیجه دقیقا چیست.سرگیجه می تواند به صورت سبکی سر، احساس غش کردن و افتادن ،حس عدم تعادل،احساس شناور بودن در محیط و یا توهم اینکه محیط اطراف در حال چرخش است باشد.امروز در مبحث سرگیجه به مورد آخر می پردازیم که سرگیجه دورانی یا ورتایگو ( Vertigo ) نام دارد.

سرگیجه دورانی یا ورتایگو ( Vertigo ) به حالتی اطلاق می شود که بیمار تصور می کندکه اتاق و محیط اطراف او در حال چرخش و حرکت هستند که البته یک حس کاذب است و چنین اتفاقی در حقیقت نمی افتد و این صرفا احساس بیمار است.علت ورتایگو میتواند مربوط به گوش داخلی و اعصاب این ناحیه باشد که مرکز تعادل در گوش هستند و یا ممکن است که ناشی از آسیب سیستم عصبی مرکزی شامل ساقه مغز و مخچه باشد.در نواحی از گوش داخلی مراکزی است که گیرنده های حس تعادل نام دارند که با حرکت سرمایعی که در این مراکز وجود دارد حرکت می کنند و گیرنده های این مراکز تحریک می شوند.در هر ثانیه هزاران پیام عصبی از طریق گوش داخلی واعصاب به مغز می رود که به ما اطلاع دهند موقعیت سر ما به بدنمان و محیط درچه وضعیتی قراردارد.پس نقش گوش داخلی در این قضیه بسیار مهم است و اگر دچار مشکل بشود فرد دچار احساس سرگیجه خواهد شد.

علل محیطی ورتایگو یا سرگیجه

علل محیطی چنانچه گفته شد مربوط به گوش داخلی می شود و اعصابی که از گوش داخلی به سیستم عصبی مرکزی می روند که یکی از علل آن عوامل ژنتیکی است که به آن بیماری منییر( Mennier ) می گویند.این بیماری معمولا با حس پری گوش،کاهش شنوایی و صدای زنگ زدن در گوش همراه است و این سرگیجه می تواند چند دقیقه تا چند ساعت و حتی یک روز کامل طول بکشد.بیماری منیر در چندین مرتبه در زندگی فرد می تواند رخ دهد.

علت محیطی دیگر سرگیجه در گوش داخلی التهاب عصب تعادل است که نوریتیت وستیبولار(Vestibular Neuritis ) نام دارد و علت دیگر می تواند التهاب مجاری تعادلی در گوش داخلی باشد که به آن لابیرنتیت (Labyrinthitis) می گویند.علل مختلفی مثل عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی و یا عفونت گوش میانی که به گوش داخلی رسیده است و یا عفونت های ویروسی مانند هرپس تبخالTزونا نیز می توانند باعث التهاب عصب تعادل و یا التهاب گوش داخلی شوند.

علت دیگر ممکن است تومور خوش خیم عصب گوش باشد که به آن آکوستیک نوروما (Acoustic Neuroma ) می گویند .گاهی نیزعلت خاصی برای سرگیجه پیدا نمی شود که می تواند سرگیجه خوش خیم موقعیتی( BPPV )باشد.از علل دیگر سرگیجه با منشا گوش داخلی می تواند مربوط به عوارض داروها باشند و گاهی هم با ضربه به سر این مشکلات در گوش داخلی ایجاد می شود که موجب سرگیجه می شود.معمولا با علل محیطی کاهش شنوایی و احساس زنگ زدن در گوش،حالت تهوع و استفراغ هم ممکن است دیده شود.

علل مرکزی سرگیجه مربوط به مشکلات ساقه مغز و مخچه است که به دنبال سکته مغزی و یا کاهش موقت خونرسانی به مغز و یا تومورهای مخچه ای ایجاد می گردند.گاهی حتی میگرن می تواند باعث سرگیجه شود.وقتی علت سرگیجه از علل مرکزی باشد.معمولا بیمار با علائم دیگری مانند دوبینی ،اختلال درتکلم، ضعف و گز گز اندام ها و گز گز و بی حس شدن صورت ممکن است همراه باشد.در علل مرکزی علت ها نگران کننده تر هستند و بایستی حتما بررسی و پیگیری شوند که علت آن ها مشخص شوند.اگرچه با علل مرکزی گاها ممکن است کاهش شنوایی هم دیده شود اما وقتی فرد احساس سرگیجه دارد همراه با کاهش شنوایی و وزوز گوش در اکثر مواقع علت آن محیطی است که به آن ها اشاره شد.همچنین وقتی که موقعیت سر و جابه جا کردن سر و حرکت بدن حس سرگیجه را شدیدتر کند بیشتربه علت محیطی می توان شک کرد.

در شرح حال گرفتن از بیمار بایستی دقت شود و حتما سوال شود که سرگیجه ها آیا ناگهانی ایجاد شده است یا به تدریج و اینکه معمولا چقدر طول می کشد و علائم همراه آن چه بوده است و آیا قبلا هم سابقه داشته است یا اولین بار است که رخ داده است.

درمان :

درمان بستگی به نوع سرگیجه دارد،برخی از سرگیجه ها یه طور خود به خود بعد از چند روز یا چند هفته خوب می شوند.از جمله این سرگیجه ها می توانیم به التهاب گوش داخلی(لابرنتیت و یا نوریتیت وستیبولار)اشاره کرد.گاهی نیز این سرگیجه ها به داروهایی مثل استروئیدها یا همان کورتون نیاز پیدا می کنند.داروی اصلی سرگیجه داروهای ضدتهوع و استفراغ هستند که همراه با این علائم سرگیجه را نیز از بین می برند.گاهی نیز برای درمان سرگیجه ها باید مانورها و فعالیت های فیزیوتراپی را به بیمار آموخت که این حرکات می تواند موجب موثر واقع می (BPPV) پیشگیری از سرگیجه شوند و یا سرگیجه را کم کنند.

این درمان به ویژه در سرگیجه های خوش خیم وضعیتی شود.اگر علت سرگیجه عفونی باشد نیاز به آنتی بیتوتیک وجود دارد و گاهی نیز داروهای پایین آورنده فشار خون مثل داروها ی ادرارآور مثلا در بیماری منییر تجویز می شوند. گاهی نیز در موارد شدید ممکن است از جراحی استفاده گردد و در موارد مربوط به علل مرکزی مانند تومورهای مغزی بایستی علت اصلی پیدا شود و درمان آن صورت گیرد که در در نتیجه این درمان سرگیجه هم که به دنبال آن بیماری ایجاد شده است از بین خواهد رفت.

به هر حال ورتایگو یا سرگیجه بیماری است که حتما بایستی توسط پزشک بررسی شود و پزشک متخصص در این حیطه معمولا است و گاهی نیز متخصص مغز و اعصاب در این خصوص کمک کننده هستند.ورتایگو (ENT)متخصص گوش و حلق و بینی سرگیجه ای است که می تواند بسیار ناتوان کننده باشد و مانع از انجام کارهای روزانه فرد شود و حتی می تواند احتمال تصادفات را حین رانندگی افزایش دهد و عملکرد فرد را در کارها پایین بیاورد و حتی روی روحیه فرد به خاطر تاثیری که در زندگی می گذارد اثرگذاشته و اگر بیمار به پزشک مناسب مراجعه نماید و درمان مناسب دریافت کنند بسیار کمک کننده خواهد بود و توصیه میشود

بیمار با علائم سرگیجه یا ورتایگو به کارهایی که احتمال آسیب به خود و دیگران دارد نپردازد،به ویژه از رانندگی در هنگام سرگیجه خودداری نماید.

کلنیک تخصصی بیمارستان ابن سینا

مجموعه درمانی ابن سینا علاوه بر متخصصین گوش و حلق و بینی و نیز متخصص مغز و اعصاب دارای کلینیک تخصصی به نام کلینیک سرگیجه است که می تواند به درمان شما کمک نماید،فقط کافیست با ۰۲۱۴۷۹۰۰تماس بگیرید